Romanın Yeniçerileri

Praetorian muhafızları. Roma imparatorları güvenliğini ve Roma şehrindeki aşayişi sağlamak üzere ilk Roma imparatoru Augustus tarafından kurulmuştur. Sanıyorum ki Augustus'un böyle bir teşkilat kurmasının sebebi, cumhuriyetten imparatorluğa geçişte fark, ordunun siyasete biraz daha girmesinden kaynaklanmıştır. Eskiden Rubicon ırmağını hiçbir lejyon birliği geçemezdi ayrıca Roma'da konsüller üniforma veya zırh ile dolaşamazlardı. Bu kuralı ilk bozan Julius Caesar oldu. Galya seferi dönüşünde Roma'ya hakim olup, egemen güce ortak olmak için ordunun kuvvetini kullandı ve 13. Lejyon Gemina ile beraber Rubicon'u geçti. Caesar ile beraber Roma'da egemenlik ordu'ya dayanmaya başladı. Yani imparator olacak kişinin ordunun desteğini alması gerekiyordu. Caesar'dan sonra gelen Gaius Julius Caesar Octavianus yani sonradan verilen unvanı ile Augustus, Senato'ya rakip olarak egemenliği devam ettirmek için Roma'da bir birlik konuşlandırmak gerektiğini fark etmiş olabilir. Varolan kurallara göre herhangi bir lejyon da kurulamayacağına göre en iyi yol muhafız olarak bir birlik tesis etmek olmuştur. Zamanla bu muhafız birliği amacının aşmış, kimin imparator olacağını seçecek kadar bir erk sahibi olmuştur.

Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi Praetorian muhafızları Osmanlı'daki Yeniçerilerin bir benzeridir. Aynı amaçlarla kurulmuş, hükümdarın en yakınında olup ancak bu ayrıcalığı bir süre sonra değişik amaçlar için kullanan birlikler. Tarihe bakıldığında Praetorian muhafızları sadece kurucularına yani Augustus'a sadıktılar. Diğer imparatorlara karşı hep bir kazanç ve çıkar birliği içerisinde olmuşlardır. Caligula gibi bazı imparatorların cinayetinden ve bir çok politik cinayetten sorumlulardır.

Şimdi gelelim aynanın öteki tarafına. Nasıl ki Yeniçeriler bir süre gerek savaşlarda gerekse politik hayatta Osmanlı'nın gücünü kararlı bir hale getirmiştir, Praetorian muhafızları da bir süreye kadar böyle bir görev üstlenmişlerdir. Erken imparatorluk döneminde politik cinayetler genelde zayıf ve karaktersiz imparatorlara ve onların maiyetlerine karşı olmuştur. Örneğin Britanya fatihi Cladius'u tahta çıkaran onlardır. Öte yandan Yeniçerilerin Osmanlı ordusunun en seçkin birliği olduğu gerçeği, analoji kurulduğunda Praetorian muhafızlarında da ortaya çıkmaktadır. İmparatorların değişik yerlerindeki lejyonların en başarılı üyelerinden ve tecrübeleri askerlerinden oluşturulan birlik bir çok savaşta kilit rol oynamıştır.

Tarihi incelerken olasılıklar hesaba katılmamalı. Praetorianlar olmayabilirdi veya Roma Cumhuriyeti devam ederdi. Peki o zaman politik cinayetler olmayacak mıydı? İmparatorluk için yapılan yarış bu sefer konsüllük için devam edecekti. Peki bütün bu cinayetler bütün bu entrikalar ne için yapılacaktı yine SPQR için. Yani Senatus Popolusque Romanus. Türkçesi Roma senatosu ve halkı. Herkes iyi olduğunu düşünyordu ancak kim en doğru? Şimdi de insanlık aynı tabloyu yaşamıyor mu?